Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trả lời chất vấn. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Chiều 8/6, tiếp tục phiên chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, nhiều Đại biểu Quốc hội quan tâm đến việc giảm lãi suất, tín dụng cho sản xuất kinh doanh, cấp tín dụng cho ngân hàng…

Phải kiểm soát room tín dụng 

Trước câu hỏi của Đại biểu Trịnh Xuân An (Đoàn Đồng Nai) về cơ chế cấp hạn mức tín dụng hàng năm cho ngân hàng thương mại hiện nay, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết tín dụng là nội dung trọng tâm được Ngân hàng Nhà nước quan tâm.

Bà Hồng phân tích với đặc thù của nền kinh tế Việt Nam, vốn đầu tư phụ thuộc lớn vào nguồn vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng, trong đó vốn tín dụng trên GDP đang ở mức 124%. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam là một trong số quốc gia mà tỷ lệ này cao nhất thế giới.

[Không có chủ trương siết chặt hay hạn chế trái phiếu doanh nghiệp]

Với tình trạng này, khi có biến động trong nền kinh tế thế giới, doanh nghiệp và người dân gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh sẽ ảnh hưởng ngay tới hệ thống ngân hàng. Nếu ngân hàng gặp vấn đề, mất khả năng chi trả sẽ gây hệ lụy tới nền kinh tế, do đó việc kiểm soát tăng trưởng tín dụng là cần thiết.

“Từ khi áp dụng việc kiểm soát tăng trưởng tín dụng vào năm 2011, Ngân hàng Nhà nước thấy đây là biện pháp hiệu quả trong tổ chức điều hành, đưa thị trường tiền tệ, tín dụng ổn định trở lại,” Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh.

Theo bà, trước đây khi không kiểm soát room tín dụng, một số ngân hàng có mức tăng trưởng tín dụng rất cao, lên tới 30-53,8%, tạo ra những cuộc đua lãi suất để huy động nguồn tiền cho vay.

“Hàng năm, Ngân hàng Nhà nước trên cơ sở chỉ tiêu lạm phát, GDP của Quốc hội đề ra để đưa ra chỉ tiêu định hướng tăng trưởng tín dụng cho cả năm và có thể điều hành phù hợp với tình hình thực tiễn,” Thống đốc cho biết.

Đối với phân bổ cho tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước có nguyên tắc chung: Tổ chức có tình hình lành mạnh, quản trị tốt hơn sẽ được phân bổ tăng trưởng tín dụng cao hơn.

Mặt bằng lãi suất chỉ tăng 0,09% so với đầu năm 2021

Trả lời băn khoăn của đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) về việc doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn kêu lãi suất tăng cao, khó tiếp cận, bà Nguyễn Thị Hồng cho biết điều hành lãi suất, giảm lãi suất để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân là nhiệm vụ được đơn vị này rất quan tâm.

Trong các năm qua, với các giải pháp điều hành tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các giải pháp để làm mặt bằng lãi suất giảm mạnh.

Tuy nhiên, với 5 tháng đầu năm 2022, theo bà Hồng, điều hành chính sách lãi suất của Ngân hàng Nhà nước chịu áp lực khá lớn từ bên ngoài khi lạm phát tăng, các ngân hàng trung ương của các nước trên thế giới đều tăng lãi suất. Trong nước, lãi suất phụ thuộc vào cung – cầu vốn. Từ đầu năm đến nay, khi hoạt động sản xuất, kinh doanh quay trở lại đã tăng tín dụng đến 8% là mức khá cao so với mục tiêu, định hướng cả năm 2022 là 14%.

“Dù áp lực lớn nhưng Ngân hàng Nhà nước đã điều tiết, cơ bản ổn định lãi suất. Lãi suất chỉ tăng 0,09% so với đầu năm ngoái (2021),” bà Hồng nói.

Lý giải nguyên nhân doanh nghiệp nhỏ khó vay lãi suất thấp, Thống đốc thông tin doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 97% tổng số doanh nghiệp trong nền kinh tế. Khối doanh nghiệp này có nhiều điều kiện hạn chế như tài chính, khả năng quản trị, thương hiệu hàng hóa… nên độ xếp hạng tín nhiệm chưa cao. Khi vay vốn, các tổ chức tín dụng phải đánh giá tín nhiệm để đưa ra mức lãi suất, lãi cho doanh nghiệp tín nhiệm thấp phải cao hơn so với doanh nghiệp có độ tín nhiệm cao.

Trong thời gian dịch bệnh, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện giảm lãi suất cho doanh nghiệp và người dân. Trong hai năm, tổng lãi suất giảm là khoảng 47.000-48.000 tỷ đồng. Doanh nghiệp vừa và nhỏ có hạn chế nên nhiều doanh nghiệp không đủ điều kiện để vay vốn các ngân hàng. Các tổ chức tín dụng cũng phải thực hiện nguyên tắc khi cho vay thì khách hàng phải đảm bảo có khả năng trả nợ, vì tiền cho vay cũng là huy động của người dân.

“Thời gian tới, ngân hàng sẽ phối hợp với bộ ban ngành tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ,” bà Hồng khẳng định.

Trước câu hỏi của đại biểu về việc trong Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội có đưa ra là phải giảm 0,5 đến 1% lãi suất cho vay năm, bà Hồng cho biết mục tiêu của Nghị quyết 43 là thực hiện các chương trình phục hồi kinh tế nhưng vẫn phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô theo Nghị quyết của Đại hội XIII của Đảng và các Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế-xã hội 5 năm cũng như hàng năm.

Chính vì vậy, trong điều hành lãi suất, Ngân hàng Nhà nước phải điều hành trên cơ sở kết hợp tất cả các công cụ, giải pháp đảm bảo kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Khi có điều kiện, Ngân hàng Nhà nước vẫn luôn luôn chỉ đạo các tổ chức tín dụng phải tiết kiệm các chi phí trong hoạt động để cố gắng giảm lãi suất, hỗ trợ các doanh nghiệp và người dân tháo gỡ khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tránh phát sinh nợ xấu

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết việc xử lý, tái cơ cấu ngân hàng yếu kém trong điều kiện bình thường đã rất khó do nền kinh tế của đất nước phụ thuộc rất nhiều vào tín dụng của hệ thống ngân hàng. Trong điều kiện nền kinh tế chịu tác động bởi đại dịch trong 2 năm vừa qua, cùng những diễn biến phức tạp của tình hình kinh tế thế giới đã tác động đến nền kinh tế và hoạt động của tổ chức tín dụng, đề án tái cơ cấu sẽ càng khó hơn.

Tuy nhiên, với sự chỉ đạo rất quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự phối hợp của các bộ, ban, ngành, trong thời gian vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã chủ trì và đã có báo cáo giải trình các cấp có thẩm quyền về chủ trương tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém này. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tích cực phối hợp triển khai với mục tiêu là đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng là trên hết, tạo sự yên tâm cho người gửi tiền.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa-Vũng Tàu) về dự báo rủi ro nợ xấu và lạm phát thời gian tới, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết lạm phát trên thế giới tăng cao đã tạo áp lực lên công tác điều hành trong nước. Trong 5 tháng đầu năm, lạm phát tăng 2,25% và chưa tính đến tác động của các gói hỗ trợ tài khóa, tiền tệ.

Theo Thống đốc, Ngân hàng Nhà nước luôn chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện nghiêm quy định cho vay và trích lập dự phòng để phòng khi nợ xấu phát sinh. Thời gian qua, doanh nghiệp khó khăn, các ngân hàng đã tái cơ cấu các khoản nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm tạo điều kiện để doanh nghiệp được vay và yêu cầu các ngân hàng trích lập dự phòng trong 3 năm, khi xảy ra có giải pháp xử lý nợ xấu.

Hiện tín dụng đã tăng khá cao (8,2%). Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành kết hợp các công cụ chính sách tiền tệ linh hoạt, hiệu quả, dựa trên diễn biến kinh tế vĩ mô và gói hỗ trợ kết hợp với chính sách tài khoá đồng thời cần phải kiểm soát giá mặt hàng do Nhà nước quản lý như dịch vụ y tế, giáo dục vốn có tỷ trọng tương đối lớn trong rổ tính chỉ số hàng hóa./.